Dossier : cyberpesten

mediawijs logoMediawijs.be heeft sinds haar ontstaan al meerdere interessante dossiers rond een aspect van mediawijsheid online geplaatst. De pen werd daarbij telkens vastgehouden door Vlaamse wetenschappers.

Eén van de dossiers gaat over digitaal pesten of cyberpesten. Een lijstje van de items die aan bod komen :

Ik wil dit dossier warm aanbevelen voor wie snel meer wil weten over de thematiek. Er is overigens enige overeenkomst tussen de info uit dit dossier en mijn lezing ‘370 Digitaal pesten‘ voor leerkrachten en schooldirecties. Dat is logisch : beide werden samengesteld in dezelfde periode en putten (wellicht) deels uit dezelfde bronnen.

 

Effecten van pesten op school zijn 40 jaar later nog merkbaar

Kinderen die te maken krijgen met pesterijen, voelen de gevolgen daarvan nog tot 40 jaar na de feiten, concludeert een Brits onderzoek. Het is de eerste studie die de lange termijneffecten van schoolpesterijen aantoont. Schoolkinderen die af en toe tot zeer frequent het slachtoffer zijn van pesterijen, hebben later een verhoogde kans op depressies en hun cognitieve functies verslechteren aanzienlijk.

7.771 kinderen die in eenzelfde week in 1958 werden geboren, deden mee aan het onderzoek. Op de leeftijd van 7 en 11 jaar vroegen de onderzoekers aan de ouders of hun kind wel eens gepest werd. 28 procent kreeg soms te maken met pesterijen en 15 procent werd regelmatig gepest. Die kinderen werden opgevolgd tot hun vijftigste waarna de onderzoekers concludeerden dat de pesterijen van ongeveer 40 jaar geleden een grote impact hadden op hun volwassen leven.

Meer depressies, minder relaties en een lagere levenskwaliteit

Pesten heeft gevolgen op zowel gezondheids-, sociaal- als economisch vlak. Mensen die als kind worden gepest hebben een verhoogde kans op depressies, halen minder voldoening uit hun leven, hebben minder kans op een relatie, ondervinden een lagere levenskwaliteit en hebben verslechterde cognitieve functies, aldus de studie.

Professor Louise Arseneault van het King’s College in Londen, een van de auteurs van de studie, wil met het onderzoek oproepen tot actie. “Het is hoog tijd dat we stoppen met zeggen dat pesten een onvermijdelijk onderdeel is van het opgroeien. Politici en leerkrachten moeten weten dat dat niet zo is en dat de effecten van pesten op lange termijn nog steeds voelbaar zijn. Het is goed dat er dingen worden gedaan om pesten te doen ophouden, maar we moeten ook focussen op preventie om te vermijden dat de problemen zich verderzetten in de adolescentie en de volwassenheid”, aldus Arseneault.

Bron : Knack van 15 mei 2014 (uittreksel)
 

“Leerkrachten moeten weten dat de effecten van pesten op lange termijn nog steeds voelbaar zijn. We moeten focussen op preventie om te vermijden dat de problemen zich verderzetten in de adolescentie en de volwassenheid.” (Prof. Arseneault)

Alle items rond digitaal pesten willen een steentje bijdragen in de preventie van digitaal pesten. In ‘372 Digitaal pesten : aanpak‘, een item voor leerkrachten, focust de spreker sterk op wat de school preventief kan doen.

Naar een bottom-up aanpak van (cyber)pesten

Door de steile opgang van sociale en mobiele media is cyberpesten uitgegroeid tot een wijdverspreid fenomeen. Cyberpesten bracht niet alleen een verbreding, maar ook een verdieping of intensivering van de pestproblematiek met zich mee : meer kinderen en jongeren geraken betrokken bij pestgedrag en voor slachtoffers is er vaak geen ontsnappen meer aan, omdat ze zowel offline als online worden gepest, dag in dag uit.

EMSOC onderzoekDe voorbije decennia werden er heel wat anti-pestprogramma’s ontwikkeld. Bij EMSOC, een Vlaams onderzoekcentrum, wil men een nieuwe stap zetten, nl. het ontwikkelen van een toolkit waarmee leerkrachten lager onderwijs kinderen kunnen faciliteren om zelfsturender en zelfregulerender te worden in het aanpakken en voorkomen van pestgedrag. Onderzoeker Maarten Van Mechelen en zijn collega’s focussen daarbij op zowel cyberpesten als op klassieke vormen van pesten, alsook op hun onderlinge relatie, waarbij de klas als een sociale groep wordt benaderd en men zich richt op de exclusie van slachtoffers ten gevolge van pesten. Hoewel het asociale gebruik van sociale media aan de basis ligt van cyberpesten, bekijken ze sociale media in dit onderzoek als een middel om pro-sociaal gedrag in de klasgroep te stimuleren en aldus pestgedrag te reduceren.

Het onderzoek werd opgestart in het voorbije academiejaar en is nog lang niet af. Als eerste stap in het ontwikkelingsproces van de toolkit werden verschillende experten en leerkrachten, waaronder ikzelf (cf. foto), gevraagd om mee na te denken over  de reeks voorwaarden waaraan een bottom-up georiënteerde aanpak van (cyber)pesten moet voldoen. Aangezien kinderen belangrijke stakeholders zijn in het ontwerpproces van de toolkit, zullen ze actief betrokken worden in de volgende fase van het onderzoek.

Het onderzoeksrapport van Maarten Van Mechelen, Karin Slegers, Dirk De Grooff (CUO, iMinds, KU Leuven) kan je hier downloaden : EMSOC_MaartenVanMechelen

 

“Hoewel het asociale gebruik van sociale media aan de basis ligt van cyberpesten, kunnen sociale media een middel zijn om pro-sociaal gedrag in de klasgroep te stimuleren en aldus pestgedrag te reduceren.”

Ik heb een bescheiden bijdrage geleverd aan het onderzoek van Maarten Van Mechelen (zie foto). Het was een inspiratiebron voor item ‘372 Digitaal pesten : aanpak’, dat in het aanbod zit voor leraars en schooldirecties.